حسن روحانی: ماندن در برجام بدون استفاده از امتیاز این توافق امکان‌پذیر نیست
رئیس‌جمهوری ایران در گفت‌وگو با همتای فرانسوی‌اش از «محدودیت زمانی برای ارائه راه حل‌های عملی» به منظور حفظ برجام سخن گفت و تهدید کرد که «اگر ایران نتواند از امتیاز این توافق استفاده کند، عملا ماندن در آن امکان‌پذیر نخواهد بود».
در همین حال امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، در تماس تلفنی روز سه‌شنبه ۲۲ خرداد خود به حسن روحانی گفته که تهران باید «بدون هیچ ابهامی» به تعهداتش در چارچوب برجام عمل کند.
دفتر آقای مکرون در بیانیه‌ای که خبرگزاری رویترز آن را منتشر کرد، گفته که «رئیس‌جمهوری خواست فرانسه، بریتانیا، آلمان، روسیه و چین برای ادامه توافق وین در همه زمینه‌ها را مورد تاکید قرار داد».
وی به حسن روحانی اطلاع داده که «در طرف ما پیشرفت حاصل شده» و او امیدوار است که «طرف ایرانی نیز بدون هیچ ابهامی به تعهداتش عمل کند».
کشورهای اروپایی بویژه فرانسه، بریتانیا و آلمان پس از خروج ایالات متحده آمریکا از توافق هسته‌ای شش قدرت جهانی با ایران، اعلام کرده‌اند تلاش می‌کنند مادامی که تهران به این توافق متعهد باقی بماند، از امتیازات آن بهره‌مند شود.
اتحادیه اروپا می‌گوید به دنبال یافتن راه‌حل‌هایی به منظور تضمین سرمایه‌گذاری شرکت‌های اروپایی در ایران و مصونیت آنها در برابر تحریم‌های آتی آمریکا است.
در همین حال، حسن روحانی در تماس تلفنی روز سه‌شنبه خود با اقای مکرون از موضع اروپا در حفظ برجام استقبال کرده و در عین حال خواستار «اقدامات و راه حل‌های عملی و ملموس» برای «جبران بهره‌مندی ایران از منافع ماندن» در این توافق شده است.
وی همچنین با اشاره به «محدودیت زمانی برای ارائه راه حل‌های عملی» از سوی کشورهای باقیمانده در برجام، تهدید کرد که «اگر ایران نتواند از امتیاز این توافق استفاده کند، عملا ماندن در آن امکان‌پذیر نخواهد بود».
عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران، پیش از این از مهلت ۶۰ روزه به کشورهای باقیمانده در برجام برای «دادن تضمین» درباره «حفظ منافع ایران» در صورت باقی ماندن در برجام سخن گفته بود.
آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، نیز هفت شرط برای باقی ماندن ایران در برجام مطرح کرده است.
«صدور قطعنامه علیه آمریکا در شورای امنیت سازمان ملل»، «مطرح نشدن برنامه موشکی و اقدامات منطقه‌ای ایران در مذاکرات»، «تضمین تجارت با ایران از سوی بانک‌های اروپایی»، «تضمین فروش کامل نفت ایران»، «جبران بدعهدی گذشته» و «مقابله با تحریم‌های آمریکا» شش شرط آیت‌الله خامنه‌ای برای ماندن ایران در برجام است.
وی درباره شرط هفتم خود نیز گفته، اگر اروپایی‌ها در پاسخگویی به مطالبات مطرح شده تعلل کردند، حق ایران برای آغاز فعالیت‌های هسته‌ای محفوظ است.
آیت‌الله خامنه‌ای در سخنرانی روز ۱۴ خرداد خود، به سازمان انرژی اتمی دستور داد که مقدمات لازم را برای رسیدن به ۱۹۰ هزار سو غنی‌سازی اورانیوم «فعلا در چارچوب برجام» فراهم کند.
ظرفیت غنی‌سازی ایران درحال حاضر حدود شش هزار سو است.
ژان ایو لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه، روز ۱۰ خرداد گفته بود: «اتحادیه اروپا در خصوص اتخاذ تدابیری برای محافظت از روابط تجاری خود با ایران پیشرفت‌هایی داشته، اما این اقدامات کافی نیستند».
خبرگزاری رویترز روز چهارشنبه ۱۶ خرداد در گزارشی از رویت نامه چند وزیر اروپایی با موضوع درخواست معافیت شرکت‌های خارجی از تحریم‌های ایران خبر داده بود.
امضاءکنندگان این نامه چند حوزه کلیدی اقتصاد را بر شمرده و از ایالات متحده خواسته‌اند شرکت‌های فعال در این حوزه‌ها را از شمول مجازات مستثنی کند.
از جمله این حوزه‌های فعالیت اقتصادی به صنایع دارویی و بهداشتی، انرژی، خودروسازی، صنایع هوایی غیرنظامی، صنایع زیربنایی و بانکی اشاره شده است.
در همین حال، محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران روز سه‌شنبه در سفر به آفریقای جنوبی گفت که در این نشست همه اعضای باقی مانده برجام «تعهد خود را برای اینکه اقدامات لازم را جهت برخورداری ایران از تضمین‌های اقتصادی برجام داشته باشند اعلام کردند».
وی در عین حال اضافه کرد: «البته هنوز بسته عملیاتی لازم را دریافت نکرده‌ایم، ولی هم در کشورهای اتحادیه اروپا و هم همکاران روسی و چینی ما مشغول کار بر روی این بسته هستند».
در همین حال آقای مکرون در تماس تلفنی روز سه‌شنبه خود با حسن روحانی، گفته که نشست وزیران خارجه طرف‌های باقیمانده در برجام ظرف یکی دو هفته آینده در وین برگزار خواهد شد.
منابع دیپلماتیک فرانسوی گفته‌اند که این نشست احتمالا روز چهارم تیرماه برگزار می‌شود.
با وجود مذاکرات ایران و کشورهای باقی مانده در برجام، در روزها و هفته‌های اخیر شرکت‌های بزرگی نظیر توتال، مرسک، پژو، جنرال الکتریک، هانی ول، بوئینگ، لوک اویل، ریلاینس، داور کورپوریشن و زیمنس، مزدا و هیوندای از بیم تحریم‌های آمریکا اعلام کرده‌اند همکاری با ایران را متوقف می‌کنند.
