واکنش دولت به حاشیه‌های اجلاس خزر: ایران از هیچ چیز کوتاه نیامده است
در واکنش به گمانه‌ها و گزارش‌هایی که پس از اجلاس خزر درباره سهم ایران از این دریا مطرح شد، مقامات دولت جمهوری اسلامی روز چهارشنبه تلاش کردند به این گزارش‌ها پاسح دهند.
حسن روحانی، رئیس جمهور، غیرمستقیم به این مسئله پاسخ داده و دو عضو کابینه او یعنی محمدجواد ظریف، وزیر خارجه، و محمود واعظی، رئیس دفتر او، مستقیما به این مسئله پرداخته و متضرر شدن ایران در میان پنج کشور ساحل دریای خزر را رد کردند.
آقای ظریف در مصاحبه با وب‌سایت خبری الف که روز چهارشنبه منتشر شد تکذیب کرد که ایران از حق خود «کوتاه آمده است».
او در پاسخ به پرسشی درباره این که سهم ایران از ۵۰ درصد دریای خزر به «۱۱ درصد» کاهش یافته گفت: «نه خیر، در هیچ زمانی [نه] در گذشته پنجاه درصد بوده و نه الان ۱۱ درصد یا هر عدد دیگری است.»
وزیر خارجه ایران همچنین تاکید کرد که «ایران از هیچ چیز کوتاه نیامده است».
رهبران پنج کشور ساحلی دریای خزر روز یک‌شنبه گذشته کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر را در شهر آکتائو قزاقستان به امضا رساندند. در این کنوانسیون هیچ اشاره‌ای به سهم کشورها از دریای خزر نشده و حل این مناقشه به آینده موکول شده بود.
با این حال بلافاصله پس از این اجلاس به‌ویژه در فضای مجازی این گمانه مطرح شد که ایران به سهمی کمتر از حق خود رضایت داده است.
در این میان بی‌بی‌سی شامگاه یک‌شنبه با رجب صفراُف به عنوان «یکی از کارشناسان روسی شرکت‌کننده در مذاکرات رژیم حقوقی دریای خزر» مصاحبه کرد.
در این مصاحبه به این گمانه دامن زده شد که ایران از سهم ۵۰ درصدی برای خود گذشته و خود پیشنهادی مبنی بر هر کشور ۲۰ درصد را مطرح کرده است، گمانه‌ای که وزارت خارجه ایران رد کرد و «بی‌اساس» خواند.
با این حال روز چهارشنبه مقامات دولت بار دیگر با این سوال از طرف خبرنگاران مواجه و مجبور به پاسخ شدند.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران، ایسنا، محمود واعظی، رئیس دفتر روحانی، در پاسخ به این پرسش تاکید کرد که «هیچ وقت بحث ۵۰ درصد سهم روسیه از دریای خزر مطرح نبوده است».
او ادامه داد: «شاهد بودیم در شبی که اسناد مربوط به خزر امضا شد رسانه‌های بیگانه حرف‌هایی مطرح کردند که متاسفانه در داخل هم مقداری انعکاس داشت.»
روز چهارشنبه حسن روحانی نیز در جلسه هیئت دولت تاکید کرد: «روسیه که روزی بخش اعظم دریای خزر را متعلق به خود می‌دانست، امروز به سهم ۱۷ درصدی از این دریا اکتفا کرده است. »
به گفته رئیس جمهور ایران، «بر سر تقسیم قسمت شمالی دریای خزر و زیربستر آن کشورهای روسیه، قزاقستان و آذربایجان با هم توافق کردند و سهم روسیه ۱۷ درصد از مجموع دریا شد.»
ایران سال‌هاست که بر تقسیم مساوی دریای خزر تاکید دارد، اما با این حال روسیه و دیگر کشورها پیش از امضای کنوانسیون، توافقنامه دوجانبه برای تقسیم این دریاچه را به امضا رسانده‌اند.
حسن روحانی در ادامه با اشاره به «امتیازات خاصی» که ایران در اجلاس اخیر گرفته گفت: «توافق کردیم که ایران باید امتیازات خاصی برای خط مبدأ ساحلی خودش بگیرد و تا ۱۵ مایل از خط مبدأ، دریای سرزمینی ایران و تا ده مایل بعد، منطقه ماهیگیری اختصاصی است.»
مطابق ماده ۸ کنوانسیونی که روز یک‌شنبه امضا شد، «تعیین حدود بستر و زیربستر دریای خزر به بخش‌ها باید از طریق توافق بین کشورهای با سواحل مجاور و مقابل، با در نظر گرفتن اصول و موازین عموما شناخته شده حقوق بین‌الملل به منظور قادر ساختن آن دولت‌ها به اعمال حقوق حاکمه خود در بهره‌برداری از منابع زیربستر و سایر فعالیت‌های اقتصادی مشروع مرتبط با توسعه منابع بستر و زیربستر انجام شود.»
کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر تردد کشتی‌های کشورهای غیرساحلی و رزمایش با کشورهای غیرساحلی را نیز ممنوع کرده است.
پیش از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، سهم ایران و شوروی از دریای خزر هر یک ۵۰ درصد بود، اما پس از تقسیم این کشور به اقمارش در واقع ساحل این دریا به پنج کشور رسید.
