نگاهی به چند مورد خودکشی در تهران؛ تأثیر وضعیت اقتصاد بر ناامیدی و اقدام به خودکشی
نه خودکشی در ایران تازگی دارد و نه وضعیت بد اقتصادی. با این حال برخی تحلیلگران مسائل اجتماعی معتقدند بحران اقتصادی و ناامیدی در جامعه، بر افزایش خودکشی در ایران تأثیر مستقیم دارد.
روزنامه ایران این هفته از خودکشی دو دختر و پسر نوجوان در تهران خبر داد. اولین مورد مربوط به یک دختر دانشجوی زبان فرانسه دانشگاه تهران بود که ۲۹ مهر ماه خود را از بالاترین طبقه ساختمان شهرداری به پایین انداخت.
به نوشته این روزنامه، همان شب، یک دختر ۱۳ ساله بدون داشتن بیماری یا اختلاف خانوادگی، در غیاب پدر و مادرش، خود را حلق آویز کرد و صبح روز بعد نیز یک پسر ۱۴ ساله با خوردن قرص برنج خودکشی کرد.
هر سه مورد اقدام به خودکشی، منجر به فوت شد. تا کنون پلیس تهران توضیحی درباره علت یا علل این اقدامات ارائه نکرده است.
تاکنون آمارهای دقیقی از تعداد خودکشی یا مرگ و میر ناشی از خودکشی از سوی سازمان‌های دست اندر کار در ایران منتشر نشده است، اما بر اساس اعلام سازمان پزشکی قانونی نهاد متولی این حوزه، در سال ۱۳۹۶ بیش از ۴۶۲۷ نفر در ایران خودکشی کردند که این رقم نسبت به سال ۹۵، پنج درصد افزایش داشته است.
هر چند افزایش پنج درصدی اقدام به خودکشی طی سال گذشته از سوی برخی نگران کننده عنوان شده، اما رئیس اورژانس اجتماعی ایران معتقد است: «نرخ خودکشی در ایران از میانگین نرخ جهانی پائین‌تر است.»
نگاه تحلیلی به افزایش خودکشی
«علی اکبر مهدی» استاد جامعه شناسی ساکن کالیفرنیا در گفت‌وگو با بخش فارسی صدای آمریکا درباره افزایش نسبی خودکشی می گوید: «در ایران همواره سابقه خودکشی وجود داشته است، به ویژه در بین جوانان ۱۵ تا ۳۵ سال. تا همین دو دهه پیش روزانه ۱۳ مورد خودکشی در ایران رخ می‌داد؛ مثلا در سال ۲۰۱۳، حد متوسط میزان خودکشی ۶ مورد در هر صد هزار نفر بود.»
این جامعه شناس بیشترین عوامل مؤثر در خودکشی در ایران را مشکلات خانوادگی، مسائل عاطفی و عشقی دانست و اضافه کرد: «خودکشی شامل بیماری‌های روانی هم می‌شود. افرادی که دچار افسردگی و ناراحتی هستند، نمی‌توانند خود را با شرایط تطبیق بدهند و جان خود را می گیرند.»
به گفته وی، در مرحله آخر، مسائل اقتصادی مرتبط با فقر و بیکاری و تبعات آن، فرد را وادار به خودکشی می کند.
این استاد دانشگاه معتقد است: «با توجه به این که تحریم‌های اقتصادی و فشارهای بین المللی در حال انجام است و جامعه ایران در بحران بیکاری و یک فضای ناامیدی عمومی قرار دارد، احتمال دارد شاهد وقوع خودکشی‌های بیشتری در حوزه های مرتبط به عوامل اقتصادی و شغلی باشیم.»
دکتر علی اکبر مهدی ادامه داد: «باید این مسئله را در نظر داشت که یک سری مسائل با مسائل دیگر جمع می شوند و یک مجموعه منبسط قوی به وجود می آورند. مثلا فردی دچار افسردگی است، از یک طرف شغلش را از دست داده، یا با وجود مدرک دانشگاهی شغلی ندارد، و در کنار فشارهای خانوادگی در آستانه ازدواج است. همه این مسائل یک ملغمه عجیبی ایجاد می کند که فرد را دچار استیصال می‌کند و در نهایت به مرحله خودکشی می‌رساند.»
بر اساس آمارهای رسمی اعلام شده از سوی وزارت بهداشت ایران، ۱۲ تا ۱۴ درصد از جمعیت ایران، یعنی ۵ میلیون نفر، افسردگی دارند؛ بیماری که طی ۲۶ سال گذشته در این کشور دو برابر شده است.
