اظهارات خامنهای درباره "اشتباه" او در برجام از اکثر خبرگزاریها و نیز سایت رسمی رهبر جمهوری اسلامی حذف شد. چرا دقیقا این بخش از سخنان نبایستی منتشر میشدند؟ سه تحلیلگر و فعال سیاسی دلایل احتمالی آن را بررسی کردهاند.علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، روز دوشنبه (۲۲ مرداد/ ۱۳ اوت) در جریان یک سخنرانی طولانی در کنار تأکید بر "ممنوعیت" مذاکره با آمریکا، از جمله اعلام کرد: «مذاکرات برجام اشتباه بود. در موضوع مذاکرات بنده اشتباه کردم و به اصرار آقایان اجازه تجربه را دادم که البته از خطوط قرمز معینشده هم عبور کردند. رئیسجمهور اعتراف کرد اگر محدودیتهای شما نبود ما امتیازات بیشتری میدادیم». این بخش از سخنان رهبر جمهوری اسلامی اما از سایت رسمی او و بسیاری از دیگر رسانهها و خبرگزاریهای ایران یا کاملا حذف شد یا شکل تعدیلشدهای به خود گرفت. این نخستین بار نیست که رهبر جمهوری اسلامی از "اشتباه" خود سخن میگوید. او یک بار دیگر نیز در ۱۹ مهرماه سال ۱۳۹۱ به "اشتباه" خود در سیاست کنترل جمعیت در ایران اشاره کرده و گفته بود: «مسئولان کشور در این باره اشتباه کردند و خود بنده هم سهیم هستم. این را خدای متعال و تاریخ بر ما ببخشد». البته بسیاری از منتقدان و همچنین کارشناسان نه سیاست کنترل جمعیت، بلکه دستورالعمل او برای رشد جمعیت را یکی از "اشتباهات" رهبر جمهوری اسلامی میدانند و در کنار آن، حمایت همهجانبه و مکرر از محمود احمدینژاد و دولت او، پافشاری بر برنامه اتمی و از این طریق رساندن پرونده ایران به شورای امنیت و نیز سیاستهای منطقهای بهخصوص سیاستهای تعیین یا تأییدشده از سوی خامنهای در قابل سوریه و حمایت از بشار اسد را از جمله دیگر "اشتباهات" او عنوان میکنند. این بار اما موضوع بر سر حذف سخنانی از خود رهبر جمهوری اسلامی در مورد "اشتباه" او در خصوص مذاکرات هستهای با قدرتهای جهانی است؛ مذاکراتی که حتی جزئیات آن، به گفتهی نمایندگان دستگاه دیپلماسی ایران، وزیر خارجه و شخص حسن روحانی، لحظه به لحظه به خامنهای گزارش شده است. چرا باید "اشتباه" رهبر جمهوری اسلامی در مذاکرات اتمی، چنانچه به چنین اشتباهی باور دارد، ناگفته بماند یا از اذهان پاک شود؟ سه تن از تحلیلگران و فعالان سیاسی به این پرسش دویچه وله فارسی پاسخ دادهاند. بیم از "عکسالعمل" • حسن شریعتمداری، فعال سیاسی، علت حذف بخشی از سخنان اخیر رهبر جمهوری اسلامی را در مواجه شدن احتمالی او با اعتراض تیم مذاکرهکننده هستهای میبیند و میگوید: «آقای خامنهای نوعی فرار به جلو داشته و از خود سلب مسئولیت کرده، اما با اعتراض مذاکرهکنندگان هستهای مواجه شده است؛ زیرا مذاکرهکنندگان از محل جلسات تمام جزئیات مذاکرات را با ایشان در میان میگذاشتند و کسب تکلیف میکردند. ریز و درشت مذاکرات با موافقت و تحت سرپرستی آقای خامنهای انجام شده است. بنابراین اینکه ایشان زمانی که ترامپ از برجام خارج میشود، بخواهد بگوید که من از اول هم موافق نبودم و مسئولیت را به گردن دیگران بیندازد، این مسئله با عکسالعمل دیگران مواجه خواهد شد، چون برخلاف حقیقت است. این سخنان آقای خامنهای از سوی دیگر مشکلی را هم حل نمیکند، چون شاید ایشان یک بار دیگر هم مجبور شود آنچه را که "اشتباه" میخواند، تحت فشار تحریمها، تکرار کند و این "جام زهر" را دوباره بنوشد. ولی بهطور موقت، مانند رویه همیشگی، میخواهد از خود سلب مسئولیت کند و توپ را به میدان دیگران بیندازد. واقعیت این است که بزرگترین اشتباه در برجام این بود که آقای خامنهای به یک مسئله جنبی، یعنی انرژی اتمی در ایران، اکتفا کرد و نخواست و نتوانست مسئله را در همه ابعاد آن با آمریکا حل کند و این استخوان لای زخم باعث شد که برجام شکست بخورد». "دروغی آشکار" حتی برای معتمدان • رضا علیجانی، تحلیلگر سیاسی، علت حذف "اشتباه" رهبر جمهوری اسلامی از سایت رسمی او را بیشتر در "آشکار" بودن یک "دروغ" میبیند و میگوید: «علت اصلی حذف، گفتن "من اشتباه کردم" نیست؛ علت اصلی بقیه جملات است. آقای خامنهای نمیگوید اشتباه کرده است؛ او در واقع اشتباه خود را "اعتماد به دولت" اعلام میکند؛ یعنی من "اشتباه کردم که اجازه مذاکره دادم". این میتواند اعتقاد آقای خامنهای باشد، اما حذف این بخش از سخنان او علت فرعی است. علت حذف این بخش فرعی این است که آقای خامنهای بایستی در چشم نیروهای "ذوبشده در ولایت" که با این فرهنگ تربیت میشوند، قوی و اشتباهناپذیر جلوه کند. بنابراین برای اینکه "ابهت" آقای خامنهای حفظ شود، این بخش حذف میشود تا هواداران چهره مردد و لرزانی در مقابل خود نبینند، چون در آن صورت بعد از این هم ایشان اگر هر حرفی بزند، در ذهن آن جوان حزباللهی افراطی که میخواهد پا به رکاب باشد و در سرکوبها شرکت کند و یا در سوریه جان خود را بدهد، این تردید پیش میآید که پس آقای خامنهای میتواند الآن هم اشتباه کرده باشد و بعدا بگوید که "این موضع من اشتباه بود". این اما عامل فرعی است. عامل اصلی این است که آقای خامنهای دارد خلاف واقع میگوید. معتمدان بیت آقای خامنهای که اجازه حک و اصلاح در سخنان او را دارند، میدانند که این خلاف واقع است؛ گویی دولت بدون اجازه آقای خامنهای مذاکره کرده و از خط قرمزهایی عبور کرده و حتی این عبور را هم آقای روحانی به آقای خامنهای اعلام کرده است. تاکنون موضع آقای روحانی و آقای ظریف همیشه این بوده است که تمام مسایل برجام با آقای خامنهای چک میشده است. در اینجا آقای خامنهای دروغ واضحی گفته است. او با این دروغ آشکار، به هر دلیلی، چه کهولت سن چه توهم (چون واقعیت در ذهن انسانهای متوهم جابهجا میشود) رسما دارد به هواداران خود میگوید، اگر اشتباهی صورت گرفته به خاطر این بوده که اینها به حرفهای من گوش نکردهاند. آقای خامنهای در مورد موضوع فساد هم همین را میگوید؛ او میگوید، من همیشه از اقتصاد مقاومتی و مبارزه با فساد حرف زدهام، اما اینها گوش نکردهاند. یعنی فرافکنی میکند. به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید اگر خلاصه بگویم، علت حذف "اشتباه کردهام" این است که در سیمای اسطورهای آقای خامنهای و اشتباهناپذیری او برای هوادارانی که برای سرکوب داخلی و ماجراجوییهای خارجی تربیت میشوند، هیچ خللی وارد نشود. اما مسئله مهمتر این است که آقای خامنهای خلاف آشکار بزرگی را میگوید که دفترش و مطلعان به جزئیات موضوع خواستهاند این خلاف را پاک کنند تا در حوزه عمومی باقی نماند؛ چون این میتواند بعدا مورد انتقاد روحانی و ظریف قرار بگیرد که حتی اگر جرأت هم نکنند آن را علنی بگویند، به هر حال با پچپچهایی نشت خبری پیدا کرده و به بیرون درز میکند که آقای خامنهای دارد دروغ میگوید». "اشتباه" مسئولیتزا • حسن یوسفی اشکوری، تحلیلگر و پژوهشگر دینی، در گفتوگو با دویچه وله فارسی، با اشاره به "مسئولیتزا" بودن اقرار به اشتباه، به دو دلیل احتمالی در مورد حذف بخشهایی از سخنان اخیر رهبر جمهوری اسلامی اشاره میکند و میگوید: «پیروان "ذوبشده در ولایت" برای آقای خامنهای به عنوان ولایت مطلقه فقیه، به نوعی مقام "عصمت" قائل هستند؛ همانگونه که در زمان آیتالله خمینی هم چنین بود. بنابراین نباید هیچ گردی بر دامن ایشان بنشیند و ایشان قاعدتا نباید هیچوقت اشتباه کند. ذهنیتی که در طرفداران ایشان ساخته شده و خود او هم در این داستان نقش مهمی داشته، همین بوده است. ایشان هر وقت در این سی سال در هر موردی که موضعگیری کرده، همیشه درستترین نظر را داشته و این دیگران بودهاند که اشتباه کردهاند و اگر انحرافی هم بوده، همانگونه که در این سخنرانی هم در مورد برجام میگوید، ناشی از بد عمل کردن مسئولان بوده است؛ ناشی از این بوده است که خط قرمزهای ایشان را نادیده گرفتهاند. بنابراین یک دلیل میتواند این باشد که بعد از سخنرانی ایشان، اعضای بیت و مدیران سایت آقای خامنهای، البته قطعا با اطلاع او، مصلحتاندیشی کردهاند که این اعتراف صریح به "اشتباه" از یک طرف از مقام "عصمت" ایشان میکاهد و از طرف دیگر لزوم مسئولیتپذیری او را در جامعه تقویت میکند. یعنی مردم خواهند پرسید که اگر اشتباه کردهاید، باید جایی هم پاسخ بدهید، باید مسئولیت بپذیرید و مسئولیت این شکست را هم قبول کنید. دلیل دوم هم میتواند این باشد که ایشان پس از این سخنان متوجه شده یا مشاوران ایشان به او یادآوری کردهاند که این اظهارات حرفهای خیلی تندی علیه دولت است که تمام تقصیر را به گردن دولت و رئیس جمهور و هیأت مذاکرهکننده میاندازد، در حالی که همه اینها زیر نظر شما بودهاند. آقای روحانی هم اعلام کرده است که مذاکرات با تمام جزئیات آن با نظر رهبری انجام شده و یک روز هم این اسناد و مدارک منتشر خواهد شد. بنابراین آقای خامنهای احساس کرده است که سخنان او تندروانه بوده است. خود ایشان در همین سخنرانی هم نشان داد که نمیخواهد دولت کنار برود یا بیش از این تضعیف شود. حال اینکه آیا در زمان سخنرانی متوجه ابعاد ماجرا نبوده یا دچار خشم و عصبانیت شده (چون آقای خامنهای اینگونه هست که گاهی دچار خشم شده و از حالت عادی خارج میشود) روشن نیست؛ در هر حال پس از سخنرانی متوجه شده که نباید اینقدر تند میرفته است».
اخبار
-
دکتر کورش عرفانی سرانجام موش کوه زایید. 200 پرتابه ای که دارای شانس نزدیک به صفر برای اصابت به هدف و ایجاد خسارت واقعی بودند، از سوی سپاه به سوی اسرائیل شلیک شد. این شبه حمله را باید به مثابه یک کادو از جانب بیت رهبری به براداران صهیونیست تل آویوی…
-
با نزدیک شدن نسل کشی به پایانی نافرجام در نوار غزه، مجموعه ی صهیونیستی دولت کنونی اسرائیل در مقابل این پرسش قرار می گیرد که برای باقی ماندن در رأس قدرت و پیشبرد سایر بخش های طرح های خود باید دست به چه کاری زند. چه چیزی است که بتواند…
-
در روزی که این مقاله به نگارش درمی آمد، جنگ افروزترین مقام سیاسی تاریخ معاصر بشر با رئیس جمهور کشوری که قویترین و مخرب ترین ارتش روی کره ی زمین را فرماندهی می کند به گفتگوی تلفنی پرداختند. خبرها حاکیست که در صحبت میان بنجامین نتانیاهو صهیونیست و جو بایدن…
-
پس از شش ماه نسل کشی، طرح آدمخواران اسرائیلی برای نابودسازی نوار غزه به پایان خود رسیده است. ساکنان این منطقه اینک یا مرده اند یا محکوم به مرگ ناشی از بیماری و قحطی و آوارگی هستند. کرانه ی باختری برای اسرائیل هدف آسانی است و از همین حالا به…
-
در حالی که پیش بینی ها در مورد سال کنونی (چه میلادی و چه خورشیدی) به سمت تنش های هر چه بیشتر جهانی، منطقه ای و داخلی است، این گونه به نظر می رسد که خرد جمعی ایرانیان هنوز محمل مناسبی برای تبلور و مادیت یافتن دارا نیست تا بتواند در…
-
تامین خصلت مردمی برای تشکیل یک جبهه ی فراگیر کورش عرفانی ویژگی بارز تاریخ سیاسی ایران، نفی نهادینه ی نقش مردم در تعیین سرنوشت خویش بوده است. همه ی نظام ها و سلسله هایی که بر ایران حکم رانده اند، با تمامی تفاوت های ظاهری خود، در این امر مشترک بوده اند که اراده ی…
-
اطلاعیه یازدهمین سالروز تاسیس حزب ایران آباد در شرایطی که کشورمان به سال سختی پا می گذارد، حزب ایران آباد نیز به عنوان یکی از تشکل های سیاسی ایرانی به همراه میلیون ها دیگر از هموطنانمان به این می اندیشد که چه باید کرد؟ این سئوالی است که اینک ذهن…
-
به فاصله ی چند روز، در ایران، وارد سالی می شویم که به گفته ی بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران، فاجعه در انتظار اقتصاد ایران است: تورم دو تا سه رقمی، رکود گسترده، بی ارزش شدن پول ملی، افزایش قیمت ارز منتج از آن، کسر بودجه ی عظیم دولت، تعطیل…
-
نویسنده: رالف نادر ترجمه: کورش عرفانی یادداشت مترجم: ماشین انسان کشی ارتش آدمخوار تروریسم اسرائیل در حال قتل عام یک ملت است. زیر چشم جهانی که به ابتذال اخلاقی صهیونیسم عادت کرده است کشتار زنان و کودکان و مردم بیگناه نوار غزه در جریان است. به نظر می رسد که…
-
یکپارچه سازی یک رژیم دارای ساختار مافیایی امر محالی است که ولی فقیه نظام امیدوار است بتواند قبل از مرگ ننگینش صورت بخشد تا راه را برای جانشین مطلوب خویش هموار سازد. زهی خیال باطل! او بی خبر است که وقتی ساختاری آسیب اساسی دید بازسازی آن فقط تا جایی ممکن است…