به گفته وزیر خارجه ایران، اروپا اقدامات عملی برای حفظ برجام را آغاز کرده و جمهوری اسلامی در انتظار "اجرایی شدن" آنهاست. ظریف همچنین با تأکید بر اهمیت لوایح مرتبط با اف‌ای‌تی‌اف برای "منافع کشور"، خواستار تصویب آنها شد.محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، روز سه‌شنبه ۲۷ شهریور (۱۸ سپتامبر) هم‌زمان با اعلام خبر نشست ۴+۱ در هفته آینده، از جمله گفت که اروپا "اقدامات عملی" خود برای حفظ برجام را آغاز کرده و جمهوری اسلامی "منتظر اجرایی شدن این اقدامات عملی" است. به گزارش ایرنا، ظریف افزود: «اروپایی‌ها هم می‌دانند بر اساس این اقدامات عملی ما تصمیم‌گیری می‌کنیم.» وزیر خارجه ایران گفت که او پس از بررسی "مجموعه اقداماتی که تا آن زمان انجام شده" در جلسه پیش رو با ۴+۱، "نتیجه" را به "هیأت نظارت در تهران" گزارش خواهد داد که "مقامات عالی" بر اساس آن تصمیم‌گیری خواهند کرد. اتحادیه اروپا اعلام کرده است که مشغول بررسی راه‌هایی است تا پیامدهای تحریم‌های آمریکا علیه جمهوری اسلامی را برای صنایع اروپا به حداقل برساند و از توقف معاملات اروپا با ایران جلوگیری کند. بسیاری از کارشناسان اما تنها برخی از پیشنهادی کمیسیون اتحادیه اروپا را برای تحقق چنین هدفی عملی می‌دانند. روز گذشته نیز علی اکبر صالحی در سخنرانی خود در کنفرانس سالانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت، به رغم "روحیه‌بخش بودن" مواضع اتحادیه اروپا در قبال برجام، «ضروری است این گام‌ها با اقدامات عملی و محکم‌تری تکمیل شود». رئیس سازمان انرژی اتمی ایران "اقدامات تدریجی" اروپا را برای نجات برجام کافی ندانسته بود. مقام‌های جمهوری اسلامی بارها خواهان "تضمین‌های عملی" از سوی اتحادیه اروپا شده‌اند. گفته می‌شود که اروپایی‌ها تلاش خود برای نجات برجام را مشروط به تصویب قوانینی در ایران در راستای تأمین استانداردهای "گروه ویژه اقدام مالی" (FATF) برای مقابله با پولشویی و تأمین مالی تروریسم کرده‌اند. لوایح FATF تصویب شوند وزیر خارجه ایران در همین رابطه، در بخش دیگری از سخنان امروز خود، بار دیگر بر اهمیت لوایح مرتبط با "اف‌ای‌تی‌اف" تأکید کرد و افزود، تصویب این لوایح "مهم‌ترین بهانه‌های دشمنان" را در رابطه با عملیات بانکی ایران از آنان خواهد گرفت. ظریف گفت: «سه لایحه‌ای که باقی‌مانده را برای منافع کشور و شفاف‌سازی و مقابله با ایران‌هراسی‌های دروغین در دنیا انجام شده، مفید می‌دانیم». او تصریح کرد که این لوایح «در تمامی سطوح از جمله دبیرخانه شورای امنیت ملی به طور ریز بررسی شده و منافع اش برای ایران قابل توجه است.» محمدجواد ظریف در عین اشاره به اینکه با تصویب این لوایح "همه مشکلات" حل نمی‌شود، تأکید کرد: «از دید دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی که مسئول این کار است منافع کشور تقویت می‌شود». ظریف با ابراز امیدواری از تصویب لوایح مرتبط با اف‌ای‌تی‌اف "در این فاصله" توسط مجلس، افزود که رهبر جمهوری اسلامی موضوع را به مجلس "واگذار" کرده است. به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید محمود صادقی، نماینده تهران در مجلس نیز ۱۸ شهریورماه گذشته گفته بود که "منبعی موثق" از موافقت رهبر جمهوری اسلامی با تصویب لوایح مورد نظر گروه ویژه اقدام مالی خبر داده است. به نظر می‌رسد اشاره ظریف به تصویب لوایح باقی‌مانده "در این فاصله" نیز اشاره‌ای به وقت تنگ اروپا برای پاسخ قطعی به خواست‌های ایران باشد. روز ۱۳ آبان آینده زمان تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران فرامی‌رسد و جمهوری اسلامی تا روز ۱۴ آبان‌ماه آینده برای "نجات برجام" به اروپا مهلت داده است. مجلس شورای اسلامی برای گریز از خطر انسداد کامل مسیرهای نقل و انتقال‌های بانکی با فرارسیدن تحریم‌ها، چهار لایحه را در دستور کار خود قرار داد: لایحه پیوستن ایران به کنوانسیون مبارزه با جرائم سازمان‌یافته فراملی موسوم به "کنوانسیون پالرمو"؛ لایحه الحاق ایران به کنوانسیون مقابله با تأمین مالی تروریسم (CFT)؛ لایحه اصلاح قانون مبارزه با پولشویی و نیز لایحه اصلاح قانون مبارزه با تأمین مالی تروریسم. از میان این لوایح تنها قانون جدید مبارزه با تأمین مالی تروریسم تصویب و برای اجرا ابلاغ شده است. سه لایحه دیگر اما به دلیل مخالفت رهبر جمهوری اسلامی و شورای نگهبان تصویب نشده‌اند. "تجدیدنظر" آمریکا در دستور جلسه شورای امنیت سفر به نیویورک و حضور حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، در مجمع عمومی سازمان ملل متحد محور دیگر سخنان امروز ظریف بود. او این سفر را "فرصت بسیار خوبی برای دیپلماسی کشور در بالاترین سطح ریاست جمهوری" دانست و گفت که روحانی در این مجمع سخنرانی کرده و "جلسات دوجانبه و چندجانبه" دیگری هم خواهد داشت. ظریف همچنین در رابطه با حضور خود در نشست شورای امنیت سازمان ملل گفت، "به نظر می‌رسد" که آمریکا در قصد خود "تجدیدنظر" کرده و دیگر نمی‌خواهند جلسه‌ای در این شورا در خصوص ایران بگذارند. به گفته ظریف: «علاوه بر اینکه این جلسه خلاف همه نُرم‌های بین‌المللی است، آن جلسه به جلسه محاکمه آمریکا تبدیل می‌شود، چرا که تنها قطعنامه شورای امنیت در مورد ایران ۲۲۳۱ است و آمریکا نه تنها خودش این قطعنامه را نقض کرده بلکه سایر کشورها را هم مجبور می‌کند که آن را نقض کنند». وزیر خارجه ایران افزود: «آنچه که من امروز در برخی نشریات خواندم که در اعلام نمایندگی آمریکا اخیرا دیدیم جلسه را تبدیل کردند به جلسه‌ای که محدود به اعضای شوراست و موضوع آن هم ایران نخواهد بود و موضوعات دیگر خواهد بود». آمریکا پیش‌تر اعلام کرده بود که دونالد ترامپ، رئیس جمهوری این کشور، قصد دارد اعضای شورای امنیت را در روز ۲۶ سپتامبر در نشستی با موضوع ایران گرد هم آورد. هدف این نشست که قرار بود به ریاست ترامپ برگزار شود، "افزایش فشار بر ایران" به دلیل نقض احتمالی قطعنامه‌های سازمان ملل عنوان شده بود. شائبه "توافقات پشت‌پرده" بر سر ادلب محمدجواد ظریف در بخش دیگری از سخنان خود به توافق روز گذشته میان روسیه و ترکیه بر سر ایجاد منطقه حائل در ادلب و توقف حمله نظامی به این استان سوریه نیز پرداخت و مدعی شد که ایران در جریان این توافق بوده است. به گفته ظریف: «جمهوری اسلامی ایران همیشه در مرکز مشورت‌ها برای موضوع سوریه قرار دارد». روز ۱۶ شهریورماه گذشته نشست رؤسای جمهوری ایران، روسیه و ترکیه بر سر بحران سوریه در تهران برگزار شد. ترکیه در این نشست خواستار برقراری آتش‌بس در ادلب شده بود، اما روسیه و ایران آن را رد کرده و بر آزادی کامل این استان سوریه تاکید کرده بودند. اما ده روز پس از این نشست، رجب طیب اردوغان، رئيس جمهور ترکیه و همتای روس او ولادیمیر پوتین، در سوچی بر سر ایجاد یک منطقه حائل در ادلب به توافق رسیدند. طبق اعلام دو کشور، آنها می‌خواهند منطقه‌ای غیرنظامی به وسعت ۱۵ کیلومتر مربع در این استان سوریه ایجاد کنند. اردوغان پس از گفت‌وگو با پوتین گفت، تمامی شورشیان مستقر در ادلب باید تا روز دهم اکتبر آینده این منطقه حائل ۱۵ تا ۲۰ کیلومتری را ترک کنند. پوتین هم اعلام کرد که تسلیحات سنگین باید از این منطقه خارج شده و افراطی‌هایی مثل "هیأت تحریر شام" (جبهه نصرت سابق) نیز از آن عقب‌نشینی کنند. تهران از توافق مسکو و آنکارا بر سر ادلب استقبال کرد و ظریف خود در توییتر نوشت که دیپلماسی مانع از جنگ در ادلب شده است. از آن سو نیز هم رژیم بشار اسد و هم مخالفان او از این توافق پشتیبانی کردند. غیاب ایران در نشست سوچی، شائبه "توافقات پشت‌پرده" میان مسکو و آنکارا بدون در نظر گرفتن تهران را تقویت کرد. رخ ندادن تحولی ویژه در منطقه از زمان نشست تهران تاکنون نیز بر چنین شائبه‌ای افزود. با توجه به نزدیکی ادلب به لاذقیه و کنترل عملی اسرائیل بر مناطق جنوب غربی سوریه، این استان سوریه به عنوان راهی که می‌تواند محور اتصال ایران به دریای مدیترانه باشد، از اهمیت خاصی برای جمهوری اسلامی برخوردار است. با وجود این اما وزیر خارجه ایران می‌گوید که محورهای توافق پوتین و اردوغان "همان محورهایی" است که قبلا موضوع مذاکرات سه‌جانبه بوده است.