سوم ماه مه، روز جهانی آزادی مطبوعات است. دویچه وله نیز در چنین روزی ۶۵ ساله می‌شود. پتر لیمبورگ، مدیرعامل دویچه وله در تفسیری که پیرامون جایگاه و اهمیت آزادی مطبوعات نوشته بر لزوم دفاع از این حق تاکید ورزیده است.سوم ماه مه هر سال روز آزادی مطبوعات است. چه خوب، که چنین روزی وجود دارد. روز جهانی آزادی مطبوعات باعث می‌شود که به این مناسبت این حق مسلم جامعه بشری را ارج نهند و از آن یاد کنند. در ۳۶۴ روز دیگر جهان کمتر به این موضوع مهم توجه می‌کند. اشاره‌ای گذرا به چند نمونه از این کمبود:

چین

سیاستمداران دموکرات در سراسر اروپا تلاش دارند راهی برای نزدیکی به چین بیابند؛ و موضوع نقض آزادی مطبوعات در این کشور را مطرح کنند. این که دولت چین فعالیت‌های “دویچه وله” و سایر رسانه‌های برون مرزی را سد می‌کند، اهمیتی حاشیه‌ای یافته است.

• به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

نمایندگان اقتصاد نیز در چین بیشتر به معاملات و پروژه‌های بزرگ توجه دارند تا مسائل مربوط به حقوق بشر. همین بی‌توجهی به مسائل حقوق بشر، راه را برای خودکامگی رهبران چین هموار می‌کند. چون هیچکس در چین علیه محدودیت‌هایی که دولت این کشور برای فعالیت سرمایه‌گذاران خارجی در نظر می‌گیرد، اعتراض نمی‌کند. و در رسانه‌های داخلی کشور چین نیز اثری از چنین اعتراضاتی وجود ندارد.

روسیه

شگفت‌آور اینکه شمار کثیری از سیاستمداران آلمانی و اروپایی خواستار تفاهم با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه شده‌اند. می‌گویند باید نگرانی‌های پوتین در قبال ناتو یا اتحادیه اروپا را درک کرد و با آن تفاهم داشت. اما به ترس و واهمه خبرنگاران در روسیه توجهی نمی‌شود.

به ترس و وحشتی که خبرنگاران در روسیه از فشارهای سیاسی متحمل می‌شوند، از اینکه مورد حمله واقع شوند یا حتی جان خود را از دست بدهند، توجه کافی نمی‌شود. باز مایه خشنودی است که وزیر امور خارجه جدید آلمان، هایکو ماس چنین سیاستی را نمی‌پسندد و سیاست دیگری را در پیش گرفته است.

ایران

در ایران نیز ما شاهد هستیم که دولت جمهوری اسلامی از اطلاع‌رسانی آزاد دویچه وله و فرستنده‌های برون‌مرزی دیگر جلوگیری می‌کند و با اذیت و آزار خانواده خبرنگاران این رسانه‌ها، بر آن است تا خبرنگاران را وادار به سکوت کند.

از سرنوشت ۲۳ خبرنگاری که توسط سپاه پاسداران دستگیر و شکنجه می‌شوند، سخنی چندانی مطرح نمی‌شود. حال آنکه، هستند سیاستمدارانی که در تب نزدیکی به ایران می‌سوزند. آن هم نزدیکی به رژیمی که خواهان نابودی اسرائیل است، باعث بی‌ثباتی فراگیر در کل خاورمیانه شده و اقدام به صدور ترور و تروریسم می‌کند.

عربستان سعودی و کشورهای دیگر

شاهزاده عربستان را به خاطر گشایش سینماها و یا دادن حق رانندگی به زنان می‌ستایند. اما همزمان با این اقدامات، وبلاگ‌نویس این کشور، رائف بدوی همچنان در زندان به سر می‌برد. اتهام او تنها یک چیز است: استفاده از حق آزادی بیان.

خودکامگان آفریقا خواهان دریافت کمک‌های عمرانی بیشتری هستند. کمک‌هایی که در اختیار آن‌ها هم قرار می‌گیرد. اما همین زمامداران خودکامه می‌کوشند مانع از کار خبرنگاران جوان و پویا در رسانه‌های خصوصی فعال در این کشورها شوند و فضای تنفس را برای آن‌ها تنگ می‌کنند.

در بنگلادش و پاکستان وبلاگ‌نویسی خطر جانی به‌همراه دارد. به‌ویژه اگر وبلاگنویسان این کشورها از رشد اسلام‌گرایی در کشور خود انتقاد کنند. اما به‌رغم تلاش برخی از سیاستمداران، این وبلاگ‌نویسان نمی‌توانند روی کمک و پشتیبانی از خارج از کشور خیلی حساب کنند.

مکزیک شریک اصلی نمایشگاه صنعتی هانوفر است. اما در عین حال باید گفت از آنجا که دولت قادر به کنترل باندهای قاچاق مواد مخدر نیست، در هیچ کشور دیگری، فعالیت خبرنگاری چنین خطرناک نیست که ما در مکزیک شاهد آن هستیم.

از این رو، کشورهای غربی باید مسئولیت خود را دریابند. چون به هرروی بخش اعظم مصرف‌کنندگان کالاهایی که آنها تولید می‌کنند در چنین کشورهایی زندگی می‌کنند.

متاسفانه می‌توان بر موارد اشاره شده در این لیست همچنان افزود. مثلا وضعیت ترکیه را به‌مثابه یکی از اعضای پیمان ناتو نمی‌بایستی از نظر دور بداریم. یا مثلا وضعیت محدودسازی رسانه‌ها در کشورهای لهستان و مجارستان که از اعضای اتحادیه اروپا هستند.

و بدیهی است که پاسخ درخور به این مشکلات نمی‌تواند محدود به تکرار بیان اهمیت آزادی مطبوعات در سالروز جهانی آن باشد.

وظایف دموکراتیک ما

ما می‌باید دولتمردان کشورهای خود را بر پایه میزان پایبندی آن‌ها به حقوق بشر بسنجیم. باید ببینیم که آنها در برابر نقض آزادی مطبوعات در کشورهای یادشده چه می‌کنند و از چه سیاستی پیروی می‌کنند.

آیا سیاستمداران و دولت‌های غربی در دیدار با دیکتاتورها به اندازه کافی بر ارزش‌های دموکراتیک تاکید می‌ورزند؟ آیا حاضرند در صورت نقض این حقوق و آزادی‌ها از انجام معاملات و دادوستدهای اقتصادی چشم‌پوشی کنند؟

آیا حاضرند واگذاری کمک‌های عمرانی را به رعایت حقوق بشر و آزادی مطبوعات در کشورهای درحال توسعه مشروط کنند؟

در سراسر گیتی خطر دموکراسی را تهدید می‌کند. خطری که از سوی دیکتاتورها، خودکامگان و پوپولیست‌ها متوجه دموکراسی شده است. دموکراسی تنها در صورتی می‌تواند تداوم یابد که همه دموکرات‌ها برای دفاع از آن به پا خیزند.

امروز، سوم ماه مه، همزمان با روز جهانی مطبوعات، زادروز دویچه وله نیز هست. ۶۵ سال از فعالیت‌های دویچه وله در زمینه اطلاع‌رسانی آزاد و مستقل به مردم جهان می‌گذرد. ما همه توان خود را برای دفاع از آزادی مطبوعات به کار خواهیم بست. هیچ چیز نمی‌تواند مانع از اطلاع‌رسانی آزاد ما شود. هیچ چیز نمی‌تواند مانع از سخن گفتن ما درباره مشکلات و کاستی‌ها شود. ما به آزادی مطبوعات پایبند می‌مانیم.