انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی ترکیه قرار است زودتر از موعد مقرر برگزار شود. این انتخابات پیشتر قرار بود در تاریخ ۲۴ ژوئن ۲۰۱۹ برگزار شود. یک کارشناس مسائل ترکیه از علل این تصمیم‌ و انگیزه‌های اردوغان می‌گوید.رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه تا کنون بر برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی ترکیه در تاریخ ۳ نوامبر سال ۲۰۱۹ تأکید داشت. اواکنون اما می‌گوید این انتخابات زودتر از موعد یادشده و در تاریخ ژوئن سال جاری میلادی، یعنی حدود یک سال و نیم زودتر برگزار می‌شود.

رئیس جمهور ترکیه وضعیت کنونی در سوریه و عراق، و تصمیماتی که باید در سیاست‌های کلان اقتصادی کشور اتخاذ شود، دلیل برگزاری انتخابات زودهنگام ذکر کرده است.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

به گفته‌ی اردوغان تصمیم در این باره در دیدار او با دولت باغچه‌لی، رهبر حزب راستگرای حرکت ملی (MHP) در روز چهارشنبه (۱۸ آوریل / ۲۹ فروردین) گرفته شد.

باغچه‌لی یک روز پیش از آن خواهان برگزاری انتخابات زودهنگام شده و روز ۲۶ اوت سال جاری را پیشنهاد کرده بود. اردوغان اما پس از دیدار با باغچه‌لی، تاریخ ۲۴ ژوئن را برای انتخابات زودهنگام مطرح کرد. تعیین تاریخ دقیق این انتخابات در نهایت بر عهده کمیسیون برگزاری انتخابات است.

حزب حرکت ملی مدت‌هاست که از اردوغان و سیاست‌های حزب او، حزب عدالت و توسعه (AKP) پشتیبانی می‌کند. این دو حزب قصد دارند که در انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری در جبهه‌ای واحد شرکت جویند.

احزاب اپوزیسیون ترکیه از جمله حزب جمهوری‌خواه خلق (CHP) و حزب دموکراتیک خلق‌ها (HDP) آمادگی خود برای رویارویی با این چالش انتخاباتی را اعلام کرده‌اند.

حزب جمهوری‌خواه خلق که بزرگ‌ترین حزب اپوزیسیون ترکیه محسوب می‌شود، گرایش‌های سوسیال دموکراتیک و لائیک دارد. حزب دموکراتیک خلق‌ها نیز هوادار کردها است.

تحکیم زودهنگام قدرت

انتخابات سراسری آتی در ترکیه به معنای آغاز تغییر نظام سیاسی در این کشور است. پس از این انتخابات قرار است قانون اساسی جدید ترکیه و به همراه آن نظام ریاست جمهوری در این کشور به اجرا درآید.

با این تغییرات حدود اختیارات و قدرت ریاست جمهوری بیشتر خواهد شد. به همین خاطر بسیاری این انتخابات را برای ترکیه رویدادی سرنوشت‌ساز می‌دانند.

در همه‌پرسی تابستان گذشته در مورد تغییر نظام سیاسی ترکیه، ۵۱ درصد از شهروندان این کشور به این تغییر رای مثبت دادند و ۴۹ درصد رای‌دهندگان با آن مخالفت کردند.

اگر چه وضعیت کنونی حاکم در سوریه و عراق به عنوان دلیل اصلی برگزاری انتخابات زودهنگام اعلام شده، اما تحلیلگران بر این باورند که پیش کشیدن تاریخ برگزاری به دلایل متعدد به نفع اردوغان است.

سایت خبری سوئیسی 20min در گزارشی تحلیلی به بررسی این تصمیم‌غیرمترقبه پرداخته و نظر کریستیان براکل، رئیس مؤسسه هاینریش بل در استانبول را جویا شده است.

این کارشناس در تحلیل خود از جمله به انگیزه‌های اقتصادی پرداخته است. به باور او بازارهای جهانی به احتمال قوی واکنشی مثبت به انتخابات زودهنگام نشان خواهند داد، چرا که این انتخابات اوضاع سیاسی در ترکیه را مشخص و آرام خواهد کرد و ترکیه نیز بهتر قادر به حل معضلات اقتصادی خود خواهد بود.
بیشتر بخوانید:اردوغان می‌خواهد در ترکیه انتخابات زودهنگام برگزار کند

اقتصاد ترکیه در سال ۲۰۱۷ میلادی اگر چه رشدی ۴/ ۷ درصدی داشت، اما این کشور با نرخ تورم و بیکاری بالایی دست و پنجه نرم می‌کند و از آن گذشته، ارزش لیره افت چشمگیری داشته است.

رئیس بنیاد هاینریش بل در استانبول در تحلیل خود همچنین به مسئله محبوبیت اردوغان اشاره کرده و معتقد است: «اردوغان از زمان آغاز عملیات “شاخه زیتون” علیه یگان‌های مدافع خلق در عفرین از موقعیت خوبی برخوردار است و اگر چه با انتقادهای زیادی از سوی اروپا روبرو شده، اما در داخل ترکیه پشتیبانان زیادی دارد.»

این کارشناس همچنین نزدیک بودن تاریخ دومین سالگرد کودتای ترکیه (ماه ژوئیه) و انتخابات سراسری را امری مثبت برای اردوغان ارزیابی کرده است.

در سال ۲۰۱۹ قرار بود انتخابات محلی نیز در ترکیه برگزار شود. این انتخابات اما برخلاف انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری زودتر از موعد مقرر برگزار نمی‌شود. از آنجایی که احتمال ناکامی حزب عدالت و توسعه در این انتخابات می‌رود، نتیجه‌ی آن در سال آینده تأثیر منفی چندانی بر دو انتخابات مهم دیگر نخواهد داشت.

چالش‌های اپوزیسیون

اپوزیسیون ترکیه با توجه به تغییر تاریخ برگزاری انتخابات تنها چند هفته فرصت دارد که برای مقابله با احزاب حاکم و رجب طیب اردوغان، جبهه‌ای مشترک تشکیل دهد.

به باور رئیس بنیاد هاینریش بل در استانبول، اگر انتخابات سراسری در ترکیه در سال ۲۰۱۹ برگزار می‌شد، مشکلات اقتصادی و پیامدهای آن می‌توانست در انتخابات به سود جناح اپوزیسیون باشد.

او معتقد است، حزب دموکراتیک خلق‌ها (HDP) با توجه به محدودیت‌های کنونی و همچنین فرصت زمانی کم به دشواری قادر به بسیج و جذب رأی‌دهندگان خواهد بود.

نکته‌ی نامشخص دیگر آنکه اپوزیسیون ترکیه هنوز بر سر رقیب انتخاباتی اردوغان در انتخابات ریاست جمهوری به توافق نرسیده است.

موسسه متروپل پیش از انتشار خبر برگزاری انتخابات زودهنگام دست به انجام یک نظرسنجی زده بود. این نظرسنجی حاکی از آن بود که اردوغان مرز ۵۰ درصد را رد نخواهد کرد.

حال که تاریخ برگزاری انتخابات تغییر یافته و قرار است یک سال و نیم زودتر از موعد مقرر برگزار شود، باید دید که اپوزیسیون ترکیه در این فرصت کوتاه تا چه اندازه قادر به انجام کارزار انتخاباتی و جذب رای‌دهندگان خواهد بود.