علت آن‌چه در تهران و بسیاری نقاط دیگر رخ داده، برنامه‌های توسعه ناپایدار جمهوری اسلامی است که برای توسعه کوتاه مدت کشاورزی، ذخایر آب ایران را در دراز مدت به نابودی کشانده است. سدسازی بی‌رویه و حفر چاه‌های غیرقانونی اکنون ایران را در شرایطی قرار داده که دیگر نه ذخیره آب پشت سدها کفاف صنایع و کشاورزی و آب شرب را می‌کند و نه ذخایر آب‌های زیرزمینی امکان پر شدن دارند.
بیشتر بخوانید:پنجاه درصد مخازن سدهای کشور خالی است
این ضایعه زیست‌محیطی در مناطق روستایی باعث دعوا بر سر آب و کسادی کار کشاورزان و در مناطق کم آب منجر به نابودی بسیاری از تالاب‌ها و رودخانه‌ها و طوفان شن شده است. در شهرهای بزرگ نیز کم‌آبی مشکلات انبوهی با خود به همراه می‌آورد.
مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای تهران با تاکید بر همین نکته هشدار می‌دهد که «تهران حساسیت‌های خاص خود را دارد، چرا که شرایط این کلانشهر با سایر شهر‌ها و مناطق کشور متفاوت است.»
تهران چه تفاوت‌هایی دارد؟ مصرف آب شرب در تهران بسیار بالاست. اگر در سایر نقاط ایران مصرف آب آشامیدنی ۷ درصد است، در این کلانشهر به گفته علیرضا بختیاری تا ۳۵ درصد است. راه حلی که مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای تهران ارائه می‌کند صرفه‌جویی در مصرف آب و هم‌زمان بستن چاه‌های غیرمجاز است.
او می‌گوید: «امسال با چنگ و دندان آب شرب مردم تهران را تامین کردیم». اما او از “سال جدیدی” صحبت می‌کند که هنوز یک ماه آن بیشتر نگذشته است.
بیشتر بخوانید:کمبود آب؛ “مهمترین چالش امنیتی – انسانی در ایران”
سالی که ورودی سدهای آن حدود ۴۰۰ میلیون متر مکعب است، به گفته مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای تهران “میزان روان آب‌‌ها” نیز نزدیک به ۷۰۰ میلیون متر مکعب کاهش خواهد یافت و ذخیره برف نیز تقریبا صفر بوده و بالاخره بر اساس پیش‌بینی‌ها میانگین دمای سال، یک درجه بیشتر خواهد بود.
مسئولان حالا باید با کمک نیروی نظامی و قوه قضائیه از ادامه حفر چاه‌های غیرمجاز جلوگیری کنند. علیرضا بختیاری گفته است که امسال مبنای کار را روی بستن ۳۰۰۰ حلقه چاه غیرمجاز گذاشته‌اند. حفر صدها هزار چاه غیر مجاز هم‌زمان کاهش یا به صفر رسیدن روان‌آب ورودی به سفره‌های آب زیرزمینی، معضلی است که در برخی نقاط ایران احتمالا دیگر حل‌شدنی نیست.
برای نمونه در شهر قم که ۱۵۰ کیلومتری تهران قرار دارد، روان‌آب به صفر رسیده و به گفته مسئولان سطح آب‌های زیرزمینی در این شهر سالانه یک میلیون متر مکعب پایین‌تر می‌رود و شوری آب‌های زیرزمینی ۲ برابر شده است.
بیشتر بخوانید:”جیره‌بندی آب در کلان‌شهرهای ایران آغاز شد”
در سایر نقاط مانند خوزستان، سیستان و بلوچستان و آذربایجان وضع بهتر از این نیست. اعتراضات کشاورزان اصفهانی به مشکل کم‌آبی و عدم دریافت حقابه‌شان از اسفند ماه سال گذشته شروع شده است. کارشناسان می‌گویند بحران آب در ایران جدی است و در صورت عدم مهار این بحران، کم‌آبی و خشکسالی پیامدهای ناگواری، از جمله درگیری بر سر آب در پی خواهد داشت.
