آب آشامیدنی سالم از نظر ظاهری: بدون رنگ، بدون ذره‌های قابل دیدن، بدون بو
علاوه بر آن: میکروب و مواد شیمیایی در آن کمتر از حداکثر استاندارد است.
وضعیت‌های کمبود آب آشامیدنی
وضعیت‌هایی هست که آب آشامیدنی سالم به اندازه کافی در دسترس نیست یا اصلا وجود ندارد. کم‌آبی و گرمای مفرط هوا، یکی از وضعیت‌های کمبود آب آشامیدنی است. وضعیت‌های بعد از سیل، طوفان، یا زلزله نیز از شرایط کمبود آب آشامیدنی است.
هنگامی که آب آشامیدنی سالم در دسترس نیست چه باید کرد؟
۱) استفاده موقت از آب آشامیدنی بسته بندی شده (بطری‌های پلاستیکی آب)
۲) اولویت‌بندی و جیره‌بندی برای اعضای خانواده
۳) گرفتن ذرات معلق آب با روش ته‌نشین کردن، و سپس کشتن میکروب‌ها با روش جوشاندن، یا با استفاده از پرکلرين، یا با استفاده از آفتاب
اولویت‌بندی و جیره‌بندی برای اعضای خانواده
بهترین آب آشامیدنی در دسترس یا قابل دسترس را برای افرادی نگه می‌داریم و استفاده می‌کنیم که اگر آب آشامیدنی غیرسالم به آن‌ها بدهیم، خطر بیمار شدن و عوارض جدی در آن‌ها بیشتر است:
– کودکان زیر دو سال، مادرانی که به کودک خود شیر می‌دهند
– کودکان زیر شش سال، مادران باردار
– افراد مسن، بیماران قلبی، دیابتی، سرطان، و مانند آن‌ها
شیر مادر بهتر و سالم‌تر از شیر خشک تهیه شده با آب جوشیده می‌باشد.
روش‌های تصفیه و میکروب‌کشی آب
اگر آب بطری (بسته‌بندی شده) در دسترس نیست، باید ابتدا ذرات معلق آب را گرفت و جدا کرد، و سپس میکروب‌های آن را از بین برد. برای گرفتن و جدا کردن ذرات معلق آب، ابتدا باید آب را مدتی در یک ظرف بزرگ گذاشت تا ذرات معلق آن ته‌نشین شود و سپس با یک کاسه یا لیوان، آب ته‌نشین شده از روی ظرف بزرگ برداشته و در یک ظرف دیگر ریخت. اکنون که دیگر ذرات معلق قابل دیده شدن در آب وجود ندارد، باید میکروب‌های آب را از بین برد. کشتن میکروب‌ها از طریق ۱) جوشاندن آب، ۲) استفاده از مواد شیمیایی (مانند پرکلرين)، و یا ۳) استفاده از نور آفتاب انجام میشود.
ته نشین کردن و جوشاندن
وقتی که آب، بی‌رنگ نیست و یا ذرات معلق دارد، ابتدا می‌گذاریم مدتی در یک ظرف بزرگ باقی بماند تا ذرات معلق آن حتی‌‌الامکان ته‌نشین شود. سپس با یک کاسه یا لیوان، آب ته‌نشین شده از روی ظرف بزرگ برداشته و در یک ظرف دیگر می‌ریزیم که بجوشانیم. از وقتی که شروع به جوشیدن کرد، پنج تا ده دقیقه کافی است. حالا که آب جوشید باید ببینیم که چقدر بدون رنگ، بدون ذره‌های قابل دیدن، و بدون بو است. گذاشتن یک پارچه در بالای ظرف به عنوان فیلتر گل و لای، به گرفتن ذرات معلق کمک می‌کند.
از پرکلرين می‌توان برای گندزدایی (کشتن میکرب‌ها) آب آشامیدنی و ضدعفونی سبزی و میوه‌ها استفاده کرد. ابتدا باید محلول کلر مادر را درست کرد. سپس ۷ قطره از محلول کلر مادر را با استفاده از قطره‌چکان به یک لیتر آب ته‌نشین شده و شفاف (معادل ۴ لیوان بزرگ آب) اضافه می‌کنیم و ۳۰ دقیقه صبر می‌کنیم تا میکروب‌های آن کشته شوند. بعد از گذشت نیم ساعت، این آب برای نوشیدن قابل استفاده است.
تهیه محلول کلر مادر به شرح زیر است. یک قاشق غذاخوری یا سه قاشق مرباخوری پودر پرکلرين را به یک لیتر آب اضافه کرده و به هم بزنید. محلول به دست آمده، محلول کلر مادر است که باید در ظرف در بسته و دور از نور نگهداری شود، در غیر این صورت تاثیر مورد انتظار کلر مادر از بین می‌رود. برای ضدعفونی کردن آب آشامیدنی، باید هفت قطره از محلول كلر مادر را توسط قطره چکان در یک لیتر آب (۴ لیوان بزرگ آب) ریخته و پس از ۳۰ دقيقه آن را مصرف کرد.
ته‌نشین کردن و استفاده از نور خورشید
دو سوم یک بطری پلاستیکی شفاف را با آب ته‌نشین شده و شفاف (بدون ذرات قابل دیدن) پر کنید. اگر آب دارای ذرات قابل دیدن و کدر است، ابتدا باید آب کدر را گذاشت تا ذرات آن ته‌نشین شود و سپس از قسمت بالای آب که بدون ذرات قابل دیدن است، برداشت. اکنون بطری شفاف آب که دو سوم آن را با آب بدون ذرات قابل دیدن پر کرده‌اید را تکان دهید تا آب آن کاملا هم زده شود. بطری آب را به صورت افقی در زیر نور مستقیم خورشید قرار دهید. پس از ۶ ساعت در هوای آفتابی یا پس از ۲ روز در هوای ابری، آب قابل نوشیدن است.
