این متن توسط یک پزشک متخصص نوشته شده است
آمادگی در مرحله قبل از وقوع زلزله (خلاصه)
وضعیت استحکام محل زندگی و کار خود را بررسی و آنرا ایمن کنید. کیف و کوله امداد و نجات و تجهیزات لازم دیگر را تهیه و در محل زندگی، کار و ماشین خود داشته باشید. وسایلی که احتمال سقوط دارند را محکم یا حذف کنید و جهت مقابله با زلزله برنامه خاص داشته باشید.
اقدامات در حین وقوع زلزله (خلاصه)
خونسردی خود را حفظ کنید. سعی کنید در جایی که قبلا به عنوان محل امن شناسایی کرده اید پناه بگیرید (دور از پنجره ها، وسایلی که احتمال سقوط دارند و در زیر میزهای محکم ، در چارچوب درب ها و سایر جاهای امن) و به کودکان و سالمندان کمک کنید تا در جای مناسب قرار بگیرند.
اقدامات بعد از وقوع زلزله (خلاصه)
به مجروحین و آسیب دیدگان کمک کنید. محل مناسبی را برای استقرار خود و خانواده در نظر بگیرید (دور از ساختمان هایی که احتمال ریزش دارند ،در فضای باز) و قبل از بررسی کارشناسی وارد منزل مسکونی نشوید به خصوص که احتمال وقوع پس لرزه زیاد است. به بهداشت و سلامت آب و غذا توجه ویژه داشته باشید.
***
متون راهنمای مرتبط:
برای متن راهنمای تهیه کوله پشتی وضعیت اضطراری، به اینجا و یا اینجا نگاه کنید.
برای متن راهنمای کمک های اولیه، به اینجا نگاه کنید.
برای متن راهنمای روش تصفیه آب آشامیدنی در مواقع کمبود آب، به اینجا و یا اینجا نگاه کنید.
برای متن راهنمای پیشگیری و مقابله با بیماری های اسهالی و وبا، به اینجا و یا اینجا نگاه کنید.
برای متن راهنمای پیشگیری و مقابله با گرمازدگی، به اینجا و یا اینجا نگاه کنید.
***
منبع: آمادگی در برابر زلزله. دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه.
آمادگی در مرحله قبل از وقوع زلزله
ساختمان: هنگامی که می خواهید خانه ای بخرید یا اجاره کنید، نقشه سازه و تأسیسات را از مالک دریافت کنید و از یک مهندس ساختمان بخواهید تا ساختمان را از نظر مقاومت در برابر زلزله بررسی کند. اگر قبلاً هم منزلی را تهیه کرده اید، می توانید از یک مهندس ساختمان، در مورد میزان مقاومت منزلتان یا امکان مقاوم سازی آن در برابر زلزله، مشاوره بگیرید.
تاسیسات: عیوب سیم کشی ساختمان، نشت لوله های گاز، ضعیف بودن اتصالات لوله بخاری، و ترک ها یا ترکیدگی لوله های آب و فاضلاب را رفع کنید. برای این کار حتماً از یک متخصص کمک بگیرید. نشت گاز در اثر تکان خوردن لوله کشی در گاز هنگام شایع است و می تواند به خفگی یا انفجار و آتش سوزی منجر شود. اگر اتصالات لوله بخاری ضعیف باشد ممکن است در اثر تکان خوردن باعث ورود دود به اتاق و خفگی شود.
وسایل و اشیا: آبگرمکن، یخچال، فریزر، اجاق گاز و اشیای بلند و بسیار سنگین باید با بست یا تسمه های مناسب، به کف و دیوار منزل محکم شوند. همچنین کمد لباس، قفسه ها، بوفه ها، آینه ها و تابلوهای دیواری منزل باید به خوبی در جای خود محکم شوند. اشیای بزرگ یا سنگین و همچنین ظروف شیشه ای، ظروف چینی و سایر اشیای شکستنی و ظروف حاوی مواد خوراکی و شیمیایی را در قفسه های پایین کابینت و کمد قرار دهید. لوستر ها را در جای خود محکم کنید.
محل های ایمن: در هر اتاقی، محل های امن را مشخص کنید (مثلاً زیر یک میز محکم غیر شیشه ای یا کنار ستون ها یا دیوارهای مجاور آنها). در هر بار تمرین پناه گیری، در این محل ها پناه گیری کنید تا انجام این عمل در زمان وقوع زلزله، نیاز به صرف وقت نداشته باشد.
تمرین پناه گیری: به طور مرتب با اعضای خانواده، مراحل پناه گیری را به نحو زیر تمرین کنید: روی زانوهای خود بنشینید. سر و گردن خود را با دست و بازو ها بپوشانید. اگر محل امنی که از قبل معلوم کرده اید، فاصله زیادی با شما ندارد، در همان حالت نشسته روی زانو ها، و در حالی که با یک دست از سر و گردن خود محافظت می کنید به آن نقطه امن بروید و صبر کنید تا لرزه ها تمام شود.
برنامه برای بعد از زلزله: بعد از زلزله ممکن است سیستم های ارتباطی دچار اختلال شود و امکان ارتباط وجود نداشته باشد. بنابراین با افراد خانواده قرار بگذارید که اگر هنگام وقوع زلزله، بیرون از خانه بودید، کجا همدیگر را پیدا کنید. این محل باید جای امنی باشد که بر اثر زلزله احتمالی کمتر صدمه ببیند (مثلاً پارک نزدیک محل سکون).
کوله پشتی یا کیف شرایط اضطراری: شامل جعبه کمک های اولیه، مقداری پول نقد، کپی کارت شناسایی اعضای خانواده و اسناد مهم، آب بسته بندی شده، غذای خشک و فاسد نشدنی، رادیو باتری خور با باتری اضافه، چراغ قوه با باتری اضافه، مقداری طناب، کنسرو بازکن، سوت، وسایل بهداشت شخصی، لباس مناسب، کفش، زیرانداز پلاستیکی، داروهای مورد نیاز بیماران در خانواده و …) را برای شرایطی که مجبور به ترک منزل هستید تهیه کنید.
کمک های اولیه و مهارتهای خود امدادی را یاد بگیرید.
نقشه نقاط خطر ساز و نقاط ایمن در اکثر منازل (منبع: آمادگی در مقابل مخاطرات طبیعی، وزارت بهداشت ایران)
مثال های نقاط ایمن: زیر میز های محکم غیر شیشه ای (منبع: آمادگی در مقابل مخاطرات طبیعی، وزارت بهداشت ایران)
مثال های دیگر نقاط ایمن: در کنار وسایلی مانند میز، یخچال و یا کنار دیوار پناه بگیرید و از سر و گردن خود محافظت کنید. چون سر، گردن و سینه حساس ترین بخش های بدن محسوب مي شود، از آن ها در مقابل سقوط اجسام سقوط محافظت کنید.
اقدامات در حین وقوع زلزله
در هنگام زلزله، اگر داخل منزل هستید:
اگر در ساختمان (خانه یا محل کار) هستید، بهترین اقدام پناه گیری است. برای اینکه زلزله شما را زمین نزند، روی زانوهای خود بنشیند. برای آنکه خودتان را در برابر اشیای پرتاب شده در فضای منزل، محافظت کنید، با بازوهای خود سر و گردن تان را بپوشانید.
اگر در معرض خطر اشیائی که سقوط می کنند هستید و می توانید بدون آنکه خطری شما را تهدید کند، حرکت کنید، برای محافظت بیشتر، به حالت چهار دست و پا حرکت کنید و در زیر یک میز غیر شیشه ای یا نیمکت محکم قرار بگیرید.
اگر میز یا نیمکت محکمی در نزدیک شما نیست به حالت چهار دست و پا حرکت کنید و کنار یک دیوار داخلی قرار بگیرید. هرگز کنار شیشه، پنجره ها، درهای خروجی و دیوارهای خارجی و هر چیزی که ممکن است سقوط کند (مانند لوستر، اشیای آویزان یا تزئینات منزل) قرار نگیرید.
همان جا که پناه گرفته اید، بمانید تا لرزه ها تمام شود. به هیچ وجه جا به جا نشوید.
اگر هنگام وقوع زلزله، در رختخواب هستید، همان جا بمانید و بالش را روی سر خود قرار دهید. اما اگر رختخواب زیر اشیائی مانند لوستر قرار دارد، فورا جا به جا شده و به نزدیکترین محل امن پناه ببرید.
برای پناه گیری، در چارچوب درها قرار نگیرید چون چارچوب درها نمی توانند از شما در مقابل اشیای پرتاب شده در فضای خانه و یا اشیائی که سقوط می کنند، محافظت کنند. همچنین معلوم نیست که بتوانید در حالت ایستاده در چارچوب در، تعادل خود را حفظ کنید.
حتما تا تمام شدن لرزش ها در داخل منزل بمانید. بیشترین صدمات هنگام زلزله، زمانی روی می دهند که افراد در هنگام ورود یا خروج در معرض خطر سقوط اشیا قرار می گیرند.
به هیچ وجه از آسانسور استفاده نکنید. اگر داخل آسانسور هستید سریعاً در اولین توقف، از آن خارج شوید.
در هنگام زلزله، اگر در فضای باز هستید:
هر جایی که هستید، توقف کنید. از دیوارها و ساختمان ها فاصله بگیرید.
از ورود به داخل ساختمان ها و نزدیک شدن به تیر های برق، تلفن و مانند آن خودداری کنید.
بنشینید! سر و گردن خود را با دست و بازوها بپوشانید. صبر کنید تا لرزه ها تمام شود.
در هنگام زلزله، اگر در داخل خودرو در حال حرکت هستید:
هر چه سریع تر در مکانی امن توقف کنید. از توقف در مجاورت ساختمان ها، درختان، پل ها و تیر های برق، تلفن و مانند آن خودداری کنید. بعد از توقف، در داخل خودرو بمانید.
زمانی که زلزله پایان یافت، با احتیاط به راه خود ادامه دهید، اما از پل ها و جاده های آسیب دیده دوری کنید.
اقدامات بعد از وقوع زلزله
بعد از وقوع زلزله، اگر زیر آوار محبوس شده اید:
با دستمال یا پارچه ای دهان خود را بپوشانید.
جا به جا نشوید. کبریت روشن نکنید.
اگر تلفن همراه دارید با تماس گرفتن یا ارسال پیام تقاضای کمک کنید.
با هر وسیله ای که دم دست دارید به لوله یا دیوار ضربه بزنید تا پرسنل امدادی قادر به یافتن شما باشند. در صورت امکان، از یک سوت استفاده کنید. فقط وقتی که ضرورت دارد، فریاد بزنید چون فریاد زدن باعث ورود گرد و غبار به ریه های شما می شود.
بعد از وقوع زلزله، اگر زیر آوار محبوس نشده اید:
وقتی لرزه ها پایان یافت اطراف را نگاه کنید. اگر ساختمان صدمه دیده و مسیر باز و امنی برای خروج وجود دارد ساختمان را با احتیاط ترک کنید و به فضای باز و دور از نواحی آسیب دیده بروید.
باید آماده لرزش های بعدی باشید. این لرزش ها ممکن است آن قدر قوی باشند که به ساختمان های بدون استحکام آسیب وارد کنند. بنابراین همیشه آماده انجام مراحل پناه گیری که در بالا به آن اشاره کردیم باشید.
قفسه ها و کابینت ها را باید با احتیاط باز کنید چون اشیای موجود در آن ها ممکن است سقوط کنند.
از نزدیک شدن به نواحی آسیب دیده دوری کنید مگر آنکه پلیس، ماموران آتش نشانی یا سازمان های امدادی به کمک شما نیاز داشته باشند.
از طریق رادیو یا تلویزیون یا شبکه های اجتماعی معتبر، اخبار و اطلاعات موثق و دستور العمل های مربوط به اقدامات اضطراری را کسب کنید.
اگر فرد مصدومی در اطراف شما هست و شما دوره کمک های اولیه را گذرانده اید، با رعایت اصول ایمنی، به او کمک کنید.
نهایت احتیاط را بعد از وقوع زلزله، برای تمیز کردن ساختمان ها داشته باشید. هرگز سعی نکنید خودتان آوار های سنگین را جا به جا کنید.
در صورتی که به هر دلیلی از منزل خارج می شوید، شیر اصلی گاز و آب را ببندید.
———————————————————————
