وزیر خارجه ایران با بیان این که آمریکا معتاد به تحریم است گفت باید به آنها نشان داد که مجبورند اعتیادشان را ترک کنند. ظریف می‌گوید میان اروپا و آمریکا شکافی وجود دارد که باید برای کاهش فشار تحریم از آن استفاده کرد.محمدجواد ظریف یک‌شنبه ۷ مرداد در نخستین همایش مشترک سفیران و روسای نمایندگی‌های جمهوری اسلامی در خارج از کشور با فعالان اقتصادی بخش خصوصی گفت: «امروز در شرایط ویژه‌ای قرار داریم، تمام قوای کشور با یکدیگر متحد و منسجم شده‌اند برای اینکه بتوانیم از وضعیت خطیر کنونی عبور کنیم.» به گزارش خبرگزاری ایسنا، محمدجواد ظریف با بیان این که آمریکایی‌ها معتاد به تحریم هستند، خاطر نشان کرد که تاریخ روابط خارجی ایالات متحده نشان می‌دهد که این کشور به طور معمول بیشترین تحریم‌ها را علیه بیشترین کشورها اعمال کرده است. ظریف می‌گوید ایران برای عبور از شرایط کنونی بیش از هر زمان دیگری نیازمند همکاری بخش خصوصی است. او افزود: «ما می‌توانیم فشار را به افزایش تولید ملی و افزایش صادرات غیرنفتی تبدیل کنیم و به آمریکایی‌ها نشان بدهیم که باید اعتیادشان را ترک کنند. این باور را داریم که دنیا به این نتیجه رسیده که باید آمریکایی‌ها اعتیادشان به تحریم‌ها را برطرف کنند.» دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایلات متحده هشتم ماه مه فرمان اجرایی خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران و برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را امضاء کرد و متعاقب آن اعلام شد که تحریم‌های تعلیق شده این کشور علیه جمهوری اسلامی در دو دوره سه و شش ماهه دوباره اعمال می‌شوند. چین، روسیه و سه کشور اروپایی (بریتانیا، فرانسه، آلمان) به عنوان دیگر طرف‌های توافق هسته‌ای گفته‌اند که همچنان به برجام پایبند خواهند ماند. با این همه بسیاری از شرکت‌های بزرگ اروپایی به دلیل نگرانی از جریمه‌های آمریکا همکاری خود با ایران را متوقف کرده یا در حال خاتمه دادن به آن هستند. کشورهای اروپایی گرچه با برخی از نگرانی‌های آمریکا، از جمله در مورد حضور منطقه‌ای ایران و برنامه‌های موشکی جمهوری اسلامی هم‌صدا هستند، می‌کوشند با ایجاد تسهیلاتی برای ادامه همکاری‌های اقتصادی و مالی، تهران را به ادامه پایبندی به برجام ترغیب کنند. ظریف با اشاره به اختلاف کشورهای غربی درباره نحوه برخورد با ایران گفت: «من خام نیستم که بگویم ما می‌توانیم بین آمریکا و اروپا درگیری ایجاد کنیم. شکافی بین آنها وجود دارد که ما باید از آن استفاده کنیم، نیاز نداریم که پل شکاف آنها باشیم.» استفاده از امکانات ویژه اروپا وزیر خارجه دولت دوازدهم ظاهرا با اشاره به بسته پیشنهادی کشورهای اروپایی که هنوز جزئیات آن فاش نشده، از فراهم شدن "امکانات ویژه‌ای" برای ایران خبر داد و افزود: «این امکانات ویژه شاید فرصت ویژه‌ای باشد که باید به آن توجه کنیم، از جمله آن تعامل با شرکت‌های متوسط و کوچک اروپایی است،‌ این یک فرصت است و می‌تواند به پویایی بخش خصوصی کشور کمک کند.» در حالی که ظریف از تعامل با شرکت‌های کوچک و متوسط اروپایی سخن می‌گوید، علی اکبر ولایتی، مشاور امور بین‌الملل رهبر جمهوری اسلامی بارها بر ضرورت "نگاه به شرق" و روی آوردن به چین و روسیه برای مقابله با تحریم‌های آمریکا تاکید کرده است. علی خرم، دیپلمات پیشین و استاد دانشگاه معتقد است ترامپ در اعمال تحریم‌های شدید علیه جمهوری اسلامی با "جدیت و شدت بیشتری" نسبت به قبل از توافق هسته‌ای عمل خواهد کرد و وضعیت آینده اقتصاد ایران بستگی به تصمیم و جهت‌گیری این کشور دارد. خرم روز گذشته (شنبه ۶ مرداد) به سایت فرارو گفت: «باید دید که ایران تصمیم می‌گیرد با روسیه و چین جلو برود یا سعی می‌کند طرف اروپا قرار بگیرد. این دو مقوله تاثیر زیادی بر آینده ایران دارد. زیرا روسیه نه تکنولوژی نفتی و نه سایر تکنولوژی‌هایش در سطحی نیست که قابل قبول باشد در واقع بهتر از اروپا نیست.» ناممکن بودن عبور از تحریم‌ها با چین و روسیه این دیپلمات پیشین می‌گوید برای جمهوری اسلامی بهتر است با اروپا پیش برود و چین و روسیه را در کنار خود داشته باشد. به باور او اروپایی‌ها به لحاظ قدرت اقتصادی و تکنولوژی می‌توانند جایگرین مناسبی برای ایران باشند و به خاطر دفاع از اصول و موازین خود مقابل ترامپ ایستاده‌اند. خرم به فرارو گفت: «الان بهترین زمان است که مقامات کشورمان یک تصمیم درست و حیاتی بگیرند. ما نمی‌توانیم با چین و روسیه از این تحریم‌ها عبور کنیم و اگر از الان برنامه درستی نداشته باشیم، بعد از آبان ماه اقتصاد ایران ممکن است زمین‌گیر شود.» گرچه تا زمان پایبندی ایران به برجام، تحریم‌های بین‌المللی مطابق قطعنامه‌های پیشین شورای امنیت علیه جمهوری اسلامی اعمال نمی‌شوند، تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا در عمل همان تحریم‌های پیش از توافق هسته‌ای خواهند بود که این شورا بر آن مهر تائید زد. به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید در سال‌های پایانی دولت دوم محمود احمدی‌نژاد و اوج گرفتن تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی، صادرات نفت خام ایران به حدود ۸۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یافت، تورم از مرز چهل درصد گذشته و اقتصاد این کشور در آستانه فروپاشی و سقوط قرار گرفت. محمدجواد ظریف می‌گوید فشار آمریکا به کشورهای اروپایی برای همراهی با تحریم‌ها ایستادگی "در برابر نظم لیبرال اقتصاد جهانی" است که ایالات متحده سال‌ها برای ایجاد آن تلاش کرده است. وزیر خارجه دولت حسن روحانی به طور تلویحی نسبت به داشتن انتظارات زیاد از شریکان تجاری جمهوری اسلامی هشدار داده و توصیه می‌کند: «نباید دنیا را مجبور کنیم که بین ما و فشار اقتصادی یکی را انتخاب کند.»